ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΠΕΔΙΑΔΟΣ

                                        LEΟ,  ΝΟ ΜΑΝGIΑRΕ!

         Την περίοδο 1972-1974 που βρισκόμουν στην Πάτρα, γνώριζα κάποιους που ήταν παλιότερα Λαμπράκηδες και σύχναζαν  στα Ψηλά Αλώνια, στο φωτογραφείο που το είχε ένας από αυτούς.

         Όσο μπορώ να θυμηθώ για αυτά τα άτομα, νομίζω ότι οι περισσότεροι ήταν ιδιαίτεροι τύποι και θα χρειαζόταν να έχεις  ψυχαναλυτικές και λογοτεχνικές ικανότητες για να μπορέσεις να τους περιγράψεις με επιτυχία.

       Αλλά, πιο πολύ μου έκανε εντύπωση ένας μεγαλύτερος  σε ηλικία, περίπου  65 ετών, που σύχναζε στην παρέα αυτή και στο φωτογραφείο και όλοι τον γνώριζαν με το όνομα Λέων.

      ΄Ομως, το πραγματικό του όνομα ήταν Παναγιώτης, μα ελάχιστοι τον ήξεραν με το όνομα αυτό.

        Τα βράδια συχνάζαμε συνήθως στην Ταβέρνα του Παπαθωμά. Το πρόγραμμα του φαγητού ήταν φασολάδα ή κονσέρβα με αυγά και καλό κρασί. Εκεί έμαθα  ότι το τσούγκρισμα των ποτηριών έχει να κάνει με την ικανοποίηση και της ακοής, πέραν των άλλων αισθήσεων.

       Μετά το φαγητό και αφού ελέγχαμε τον χώρο για ασφάλεια, άρχιζαν οι πολιτικές συζητήσεις που αποτελούσαν και το κύριο μέρος της βραδιάς  και λέγαμε και κάποια τραγούδια αντιφασιστικά, όταν το επέτρεπαν  οι περιστάσεις.

      Ήταν μερικές φορές που η ταβέρνα είχε κάτι από την ατμόσφαιρα που περιγράφει ο Βάρναλης στους «μοιραίους».

      Δεν μπορώ να θυμηθώ τι ακριβώς υποστήριζε  σε αυτές τις συζητήσεις ο Λέων, αλλά κάποια φορά που ήταν στα κέφια του και με τις ζωηρές προτροπές μας είχε τραγουδήσει στα ρώσικα τη Διεθνή.

     Αυτός, ήταν τύπος που μάλλον άκουγε και λιγότερο μιλούσε.

     Ήξερα γενικά ότι ήταν αντίθετος με το «γραφειοκρατικό σοσιαλισμό» στη Σοβιετική Ένωση, αλλά απόφευγε τις συγκεκριμένες τοποθετήσεις, μάλλον θέλοντας έτσι να ακουμπά, παρά τις επιμέρους διαφωνίες του, στην πλευρά των φίλων της «σοσιαλιστικής πατρίδας». Και νομίζω ότι ήταν ένα είδος σκιάς αυτής της παρέας Λαμπράκηδων, που ανήκαν  σε νεότερη γενιά απ΄ αυτόν.

     Στα νιάτα του είχε υπάρξει τροτσκιστής γι αυτό άλλωστε τον συνόδευε και το προσωνύμιό του. Το επάγγελμα του ήταν τυπογράφος και έλεγαν ότι πριν την κατοχή δούλευε σε παράνομα έντυπα του κόμματος.

      Κάποιοι ήξεραν ότι είχε πολεμήσει στις διεθνείς ταξιαρχίες στον ισπανικό εμφύλιο. Μα ποτέ δεν θυμάμαι να μας διηγήθηκε κάτι σχετικό.

    Τον ρώτησα κάποτε αν όντως είχε φιλοξενήσει στο σπίτι του τον αρχηγό του ΚΚΕ, όπως λέγανε, αλλά αυτός απέφυγε να απαντήσει, μόνο με ύφος απαξιωτικό και με γκριμάτσες είπε ότι: «ο Ζαχαριάδης ήταν ο πιο πιστός σκύλος του Στάλιν».

     Κάποια μέρα ο ίδιος μας διηγήθηκε πως στην ιταλική κατοχή τον είχαν συλλάβει και πέρασε κάποιες μέρες στο μπουντρούμι ως κομμουνιστής. Τότε, έλεγε και γέλαγε μαζί για τον εαυτό του,ότι οι Ιταλοί του  φώναζαν για να τον τιμωρήσουν : «Leo, no mangiare»!!!  Το έλεγε κάπως ελαφρά σαν να αφορούσε τρίτο πρόσωπο.  Και είναι η φράση αυτή που έμεινε και με κάνει να μην μπορώ να ξεχάσω αυτόν τον άνθρωπο, παρά τα χρόνια που έχουν περάσει.

     Τώρα πια, σκέφτομαι πόσα μπορούσα να έχω μάθει, μέσα από την  υποκειμενική μοναδική ματιά του. Σκέφτομαι πως θα έβλεπε εκείνος την ιστορία του κόμματος στις διάφορες αποφασιστικές  καμπές του, ως συμμέτοχος ή ως ιδεολογικός αντίπαλος, όταν συνέβαινε να πάσχει συναισθηματικά και αυτός με τα γεγονότα.

    Ο φίλος μας ο φωτογράφος παραβλέποντας την ψυχική ευαισθησία του Λέοντα, έλεγε για αυτόν κάπως ειρωνικά, ότι συντηρούσε και ζούσε με πολλές γάτες στο σπίτι του, πιστεύοντας ότι ήταν μετεμψύχωση συγγενικών του προσώπων. 

    Θυμάμαι όταν επρόκειτο να κάνει εγχείρηση προστάτη, με εμπιστεύθηκε και μου έδειξε το σπίτι που έμενε, μια ισόγεια  οικία στην παλιά Πάτρα,  μάλλον κάπου στην οδό Βασιλείου Ρούφου.

     Τότε, είδα τον χώρο που έμενε. Βρίσκονταν εκεί, σε ένα σκονισμένο δωμάτιο, ένας τεράστιος όγκος συλλογής παλιών και σπάνιων βιβλίων.

     Όλα είχαν κάτι πάνω τους από νεορεαλιστική αφήγηση. Και προπαντός νομίζω, ο περίεργος αυτός  άνθρωπος, που  φορούσε  τα ίδια γκρίζα ρούχα, τα σχεδόν βρόμικα, έμοιαζε να κινείται με τα αχτένιστα μαλλιά του στα όρια ενός αλλιώτικου από μας χρόνου. 

     Μετά το νοσοκομείο,  ως ανταπόδοση για κάποια βοήθεια που του πρόσφερα, μου χάρησε ένα μικρό βιβλίο: «Ο Λένιν για την νεολαία».  Όταν το διάβασα,  χαμογέλασα αμήχανα, γιατί εκεί μέσα έγραφε μόνο εναντίον του Τρότσκι και απόρησα γιατί να μου χαρίσει αυτή την τροφή ο αξιοπερίεργος αυτός άνθρωπος, που έμελλε να θυμάμαι  πάντα με τις ιταλικές λέξεις «Leo, no mangiare».                           

                                                                                  Νίκος Μπακιός